21 Aralık 2024

Birleşmiş Milletler Kadınların Siyasal Haklarına İlişkin Sözleşme –

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 20 Aralık 1952 tarih ve 640 (VII) sayılı kararıyla kabul edilip imza, onay ve katılıma açılmıştır. Sözleşme VI. maddeye uygun olarak 7 Temmuz 1954 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Türkiye, sözleşmeye 12 Ocak 1954 tarihinde katılmış ve 25 Mayıs 1959 tarihinde onaylamıştır. 7288 Sayılı Onay Kanunu 2 Haziran 1959 gün ve 10220 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Antlaşmasında sözü edilmiş bulunan, erkekler ve kadınların  hak  eşitliği  ilkesinin  uygulanmasını  dileyen  her  bireyin, doğrudan doğruya ya da serbestçe seçilmiş temsilcileri aracılığı ile, kendi ülkesinin kamu işlerinin yönetimine katılmak ve eşit koşullar altında, kendi ülkesinin kamu hizmetlerine katılmak hakkını kabul ve Birleşmiş Milletler Antlaşmasına ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi hükümlerine uygun olarak siyasal haklardan yararlanma ve bu hakları kullanma yönünde  erkekler  ile  kadınlara  eşitlik  tanımayı  isteyen  Sözleşmeci Taraflar,  bu amaçla, bir Sözleşme yapmaya karar vermiş olmakla, aşağıdaki hükümler üzerinde uzlaşmışlardır.

Madde  1-  Kadınlar,  hiçbir  ayrım  gözetilmeksizin  erkeklerle  eşit koşullar altında bütün seçimlerde oy kullanmaya sahip olacaklardır.

Madde  2-  Kadınlar  hiçbir  ayrım  gözetilmeksizin  erkeklerle  eşit koşullar altında ulusal yasalarca kurulmuş ve halk tarafından seçilen tüm kamu organlarına seçilme hakkına sahiptirler.

Madde 3-  Kadınların, hiçbir ayrım gözetilmeksizin, erkeklerle eşit koşullar  altında  ulusal  yasalar  uyarınca  kurulmuş  bütün,  kamu görevlerinde yer alma ve kamu görevlerini yerine getirme hakları vardır.

Madde 4
1. Bu  Sözleşme,  Birleşmiş  Milletler  üyesi  Devletlerin  ve  Genel Kurulun bu amaçla davet edeceği öteki herhangi bir Devletin imzasına açıktır.
2. Bu Sözleşme, onaya bağlıdır ve onay belgeleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine sunulacaktır.

Madde 5
1. Bu Sözleşme 4. maddenin  1. fıkrasında anılan tüm Devletlerin katılmasına açıktır.
2. Katılma, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine bir katılma belgesinin verilmesiyle geçerlilik kazanır.

Madde 6
1. Bu Sözleşme, altıncı onay ya da katılma belgesinin veriliş tarihini izleyen doksanıncı gün yürürlüğe girecektir.
2. Altıncı onay ya da katılma belgesinin verilmesinden sonra onaylayan ya da katılan her Devlet için Sözleşme, bu Devletin kendi onay ya da katılma  belgesini  verdiği  tarihten  sonraki  doksanıncı  gün  yürürlüğe girecektir.

Madde 7- Herhangi bir Devletin imza, onay ya da katılması sırasında bu Sözleşmenin maddelerine herhangi bir çekince koyması durumunda, Genel Sekreter, bu Sözleşmeye taraf olan ya da olabilecek tüm Devletlere çekince metnini duyurur. Çekinceye karşı çıkan herhangi bir Devlet, sözü edilen duyuru tarihinden başlayarak doksan günlük bir süre içinde (ya da kendisinin bu Sözleşmeye taraf olduğu tarihte) Genel Sekretere bu çekinceyi kabul etmediğini bildirebilir. Böyle bir durumda, bu Devletle çekince koyan Devlet arasında Sözleşme yürürlüğe girmeyecektir.

Madde 8
1. Herhangi  bir  Sözleşmeci  Devlet,  Birleşmiş  Milletler  Genel Sekreterine yazılı bir bildirimde bulunarak bu Sözleşmeyi bozabilir. Sözleşmenin  bozulması,  bildirimin  Genel  Sekreter  tarafından  alınış tarihinden bir yıl sonra geçerli olacaktır.
2. Bu Sözleşme, bozulmalar nedeniyle tarafların sayısının altının altına düştüğü tarihten başlayarak yürürlükten kalkacaktır.

Madde 9- Bu Sözleşmenin yorumu ya da uygulanmasına ilişkin olarak iki ya da daha çok Sözleşmeci Devlet arasında doğan ve görüşmelerle çözümlenemeyen  herhangi  bir  anlaşmazlık,  bu  anlaşmazlığa  taraf olanlardan birinin istemi üzerine, başka bir çözüm yoluna başvurulmazsa Uluslararası Adalet Divanına sunulur.

Madde  10-  Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, aşağıdaki hususları Birleşmiş Milletlerin tüm üyelerine ve bu Sözleşmenin 4. maddesinin 1. fıkrasında sözü edilen üye olmayan bütün Devletlere bildirecektir.
a. 4. madde uyarınca alınan imzaları ve onay
belgelerini,
b. 5. madde uyarınca alınan katılma belgelerini,
c. 6. madde uyarınca bu Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihini,
d. 7. madde uyarınca alınan duyuru ve bildirimleri,
e. 8. maddenin 1. fıkrası uyarınca Sözleşmenin yürürlükten kalkması,
f. 8. maddenin 2. fıkrası uyarınca yürürlükten kalkma.

Madde 11
1. Çince, Fransızca,  İngilizce,  İspanyolca ve Rusça metinleri aynı ölçüde geçerli olan bu Sözleşme, Birleşmiş Milletler arşivine verilecektir.
2. Birleşmiş  Milletler  Genel  Sekreteri,  Birleşmiş  Milletlerin  tüm Üyelerine ve 4. maddenin  1. fıkrasında sözü edilen, Üye olmayan Devletlere bu Sözleşmenin onaylı bir kopyasını gönderecektir.
Hükümetlerince yeterli ölçüde yetkili kılınmış olan aşağıdaki imza sahipleri  New  York’ta  imzaya  açılan  bu  Sözleşmeyi  otuzbir  Mart bindokuzyüzelliüç tarihinde imzalamışlardır.

Not: Bu sözleşme, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin resmi web sitesinden (www.tbmm.gov.tr) alınmıştır.